Mâm cơm cúng tất niên là một phần không thể thiếu trong truyền thống Tết Nguyên Đán của người Việt. Mỗi món ăn không chỉ mang giá trị dinh dưỡng mà còn chứa đựng những thông điệp sâu sắc về sự biết ơn, đoàn kết và cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng.
1. Mâm cúng tất niên là gì?
Mâm cơm cúng tất niên là một phần không thể thiếu trong các nghi lễ cúng tổ tiên vào dịp cuối năm của người Việt. Đây là dịp để gia đình bày tỏ lòng thành kính đối với tổ tiên và cầu mong một năm mới an lành, thịnh vượng. Mâm cơm cúng tất niên không chỉ bao gồm các món ăn chính như canh, xào, kho, nộm, mà còn có những món phụ đặc biệt mang ý nghĩa may mắn, thịnh vượng.
Trong mâm cơm cúng tất niên, các món ăn truyền thống như thịt gà luộc (tượng trưng cho sự bình an), bánh chưng (biểu trưng cho đất trời), bánh tét (đại diện cho sự đoàn viên), xôi (mang lại sự đủ đầy), chè và trái cây, cùng các món hải sản như tôm, cá đều có ý nghĩa riêng biệt. Mỗi món ăn là một biểu tượng của sự kính trọng, tưởng nhớ công ơn tổ tiên, đồng thời là lời chúc phúc cho một năm mới an lành, phát đạt.
Mâm cơm cúng tất niên không chỉ đơn giản là một bữa ăn cúng, mà là một nghi lễ tâm linh đặc trưng. Đây là dịp để các thành viên trong gia đình quây quần bên nhau, cùng chuẩn bị những món ăn truyền thống, thể hiện lòng thành kính và hy vọng vào một năm mới bình an, thịnh vượng. Tất niên không chỉ là thời điểm để tiễn biệt năm cũ mà còn là lúc để gia đình tái khẳng định những giá trị văn hóa lâu đời, kết nối các thế hệ trong gia đình, củng cố sự đoàn kết và trân trọng những giá trị gia đình, cộng đồng.
Mâm cơm cúng tất niên là một nghi thức mang đậm giá trị văn hóa, là lời nhắc nhở về sự biết ơn và niềm hy vọng vào tương lai, đồng thời thể hiện sự gắn kết của các thế hệ trong gia đình và cộng đồng. Mỗi món ăn trong mâm cúng không chỉ mang đậm hương vị Tết mà còn chứa đựng những thông điệp sâu sắc về sự thịnh vượng, may mắn và bình an cho năm mới.
=> Xem thêm: Các loại bánh truyền thống ngày tết và ý nghĩa của chúng
2. Mâm cơm cúng tất niên ở miền Bắc
Canh Móng Giò Hầm Măng
Móng giò là món ăn biểu trưng cho sự đầy đặn, sung túc, còn măng thì mang đến sự tươi mới và thanh khiết. Khi hầm chung với nhau, món canh này không chỉ có hương vị ngọt ngào, dễ chịu mà còn là lời cầu chúc cho một năm mới trọn vẹn, đủ đầy. Canh móng giò hầm măng không chỉ thể hiện sự tôn kính tổ tiên mà còn là lời cầu mong cho gia đình luôn bình an, phát tài phát lộc.
Xôi Gấc
Xôi gấc là món ăn quen thuộc trong mâm cúng của người miền Bắc vào dịp Tết. Với màu đỏ tươi của gấc, xôi không chỉ mang lại hương vị thơm ngon mà còn có ý nghĩa tượng trưng cho sự may mắn và tài lộc. Đây là món ăn thường được chuẩn bị để thờ cúng tổ tiên, cầu mong một năm mới an khang thịnh vượng. Ngoài ra, xôi gấc còn là món ăn dễ chế biến, được nhiều gia đình miền Bắc lựa chọn cho ngày Tết, thêm phần ấm cúng và tươi mới cho mâm cơm cúng.
Bánh Chưng
Bánh chưng với hình vuông, làm từ gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn và lá dong, mang ý nghĩa tượng trưng cho đất, là biểu tượng của sự vững chãi, gắn bó và tôn vinh trời đất. Không chỉ là món ăn, bánh chưng còn là sự kết nối giữa các thế hệ trong gia đình và là lời tri ân đối với tổ tiên.
Giò Hoặc Chả Lụa
Thịt lợn được chọn làm nguyên liệu chính, kết hợp cùng gia vị và bọc trong lớp lá chuối, tạo nên hương vị đặc trưng và thanh nhẹ. Giò, chả lụa tượng trưng cho sự sum vầy, đoàn tụ, là món ăn không thể thiếu trong mâm cơm ngày Tết, mang đến sự thịnh vượng và hạnh phúc cho gia đình.
Gà Trống Luộc Nguyên Con (Hoặc Thịt Lợn Luộc)
Gà trống là biểu tượng của sự bình an, hạnh phúc trong gia đình, với hình ảnh gà được luộc nguyên con thể hiện sự đoàn viên, sum vầy. Ngoài gà, nếu không có gà, các gia đình cũng có thể thay thế bằng thịt lợn luộc, một món ăn quen thuộc, mang ý nghĩa cho sự đầy đủ, trọn vẹn.
Miến Nấu Lòng Gà
Một món ăn nhẹ nhàng, thanh đạm trong mâm cúng tất niên là miến nấu lòng gà. Miến mềm mại hòa quyện cùng lòng gà tạo nên hương vị vừa ngon miệng vừa dễ ăn. Món ăn này không chỉ mang lại sự thanh khiết trong bữa ăn mà còn tượng trưng cho sự khởi đầu mới đầy hy vọng cho năm mới.
=> Xem thêm: Quy trình làm bánh chưng ngày tết từ A đến Z
3. Mâm cơm cúng tất niên ở miền Trung
Khác với miền Bắc với những món ăn quen thuộc như bánh chưng, xôi gấc, mâm cơm cúng tất niên miền Trung lại nổi bật với sự đa dạng và tinh tế trong từng món ăn, mỗi món đều mang một ý nghĩa riêng biệt.
Giò Lụa Huế
Với hương vị đặc trưng, giò lụa Huế được chế biến từ thịt heo xay nhuyễn, gia vị vừa đủ, tạo nên miếng giò mềm, dai và thơm. Món ăn này không chỉ ngon miệng mà còn tượng trưng cho sự đoàn tụ, sum vầy của gia đình trong những ngày cuối năm.
Miến Huế
Món ăn quen thuộc của người miền Trung, thường được chế biến với nước dùng đậm đà và các loại gia vị đặc trưng. Món miến này được xem là món ăn biểu trưng cho sự trường thọ, ấm no, là lựa chọn phổ biến trong mâm cơm cúng tất niên, giúp mang lại một năm mới sung túc và hạnh phúc.
Gà Bóp Rau Răm
Gà luộc được bóp với rau răm, tạo nên một món ăn thanh đạm nhưng lại rất phù hợp trong mâm cúng Tết. Món gà bóp rau răm không chỉ tượng trưng cho sự bình an mà còn là món ăn gắn kết các thành viên trong gia đình trong dịp Tết.
Măng Khô Ninh
Món ăn đặc trưng trong mâm cúng của người miền Trung, thường được kết hợp với thịt gà hoặc thịt lợn để ninh, tạo nên hương vị thanh mát, dễ ăn. Măng khô không chỉ là món ăn dễ chế biến mà còn mang đến sự tươi mới, trong lành cho bữa cơm cúng.
Thịt Lợn Luộc
Là một món ăn giản dị nhưng luôn có mặt trong mâm cúng tất niên miền Trung. Thịt lợn luộc biểu trưng cho sự đầy đủ, no đủ và luôn là món ăn quen thuộc trong dịp Tết, được ăn kèm với các loại gia vị và rau sống.
Ram Rán
Những chiếc ram giòn rụm, nhân tôm thịt hòa quyện với nhau, tạo nên hương vị đặc trưng của miền Trung. Ram rán không chỉ là món ăn ngon mà còn tượng trưng cho sự sung túc và thịnh vượng trong năm mới.
=> Xem thêm: Quy trình làm bánh tét từ A đến Z
4. Mâm cơm cúng tất niên ở miền Nam
Mâm cơm cúng Tết miền Nam luôn đặc sắc với những món ăn mang hương vị đậm đà, phong phú và tượng trưng cho sự đầy đủ, ấm no của gia đình.
Bánh Tét
Với hình dáng trụ dài và lớp lá chuối xanh bọc bên ngoài, bánh tét là biểu tượng cho sự đoàn viên, sum vầy của gia đình. Bánh tét thường được làm từ gạo nếp, đậu xanh, thịt heo hoặc trứng, mang đến hương vị thơm ngon, bổ dưỡng và đặc trưng trong ngày Tết.
Củ Cải Ngâm Nước Mắm
Với hương vị chua, mặn, ngọt hòa quyện, món củ cải ngâm không chỉ giúp cân bằng hương vị trong bữa ăn mà còn mang đến sự tươi mới, là món ăn dân dã nhưng rất được yêu thích.
Thịt Lợn Luộc và Giò Chả
Thịt lợn luộc đơn giản nhưng tinh tế, thường được thái mỏng và ăn kèm với nước mắm chua ngọt hoặc dưa leo. Giò chả, với hương vị thơm ngon, mềm mại, cũng luôn có mặt trong mâm cúng, là món ăn tượng trưng cho sự may mắn và thịnh vượng.
Gỏi Tôm Thịt
Là món ăn thanh đạm nhưng không kém phần hấp dẫn. Tôm và thịt kết hợp với rau sống và gia vị, tạo nên một món ăn tươi ngon, thanh mát, mang đến cảm giác dễ chịu trong bữa cơm Tết.
Canh Măng Nấu Xương
Măng tươi hoặc măng khô nấu với xương heo tạo nên một món canh thanh ngọt, bổ dưỡng, tượng trưng cho sự đủ đầy, sung túc trong năm mới.
Canh Khổ Qua Nhồi Thịt (hay còn gọi là canh mướp đắng nhồi thịt)
Món canh này không chỉ mang đến hương vị đắng nhẹ, thanh mát mà còn có ý nghĩa sâu sắc về sự kiên trì, vượt qua khó khăn trong năm cũ để chào đón năm mới đầy hy vọng.
Thịt Kho Tàu
Thịt heo kho với trứng và nước cốt dừa tạo nên một món ăn đậm đà, ngọt ngào, tượng trưng cho sự đoàn viên, hạnh phúc và ấm no trong gia đình.
=> Xem thêm: Mâm ngũ quả ngày tết thường có những gì?
Đây là thời điểm để gia đình thể hiện sự biết ơn đối với những bậc sinh thành, những người đã khuất, cũng như thể hiện sự trân trọng đối với những giá trị truyền thống của dân tộc.
Theo dõi Vivutrends để cập nhật những kinh nghiệm du lịch hấp dẫn bạn nhé!
