Chùa Thầy là một trong những di tích kiến trúc độc đáo và nổi tiếng tại Hà Nội, không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp cổ kính mà còn bởi giá trị lịch sử và văn hóa sâu sắc. Hãy cùng khám phá những điểm nhấn kiến trúc của chùa Thầy trong bài viết này để hiểu rõ hơn về một trong những di tích quan trọng nhất của thủ đô nhé.
1. Chùa Thầy ở đâu Hà Nội?
Chùa Thầy hay còn gọi là Chùa Cả, nằm dưới chân núi Sài Sơn, xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai, cách trung tâm Hà Nội khoảng 20km về phía Tây Nam. Ngôi chùa được xây dựng vào thời Lý Nhân Tông và gắn liền với Thiền sư Từ Đạo Hạnh, là một trong những địa điểm tâm linh nổi bật của Hà Nội.
2. Lịch sử hình thành chùa Thầy Hà Nội
Chùa Thầy được xây dựng từ thời Lý và gắn liền với câu chuyện huyền thoại về cuộc đời nhà sư Từ Đạo Hạnh. Nếu chùa Láng là nơi ghi dấu những năm tháng đầu đời của Thiền sư thì chùa Thầy lại chứng kiến quãng đời sau cùng của ngài, nơi thiền sư đạt được giác ngộ và cuối cùng thoát xác.
Ban đầu, chùa chỉ là một am nhỏ có tên Hương Hải Am, sau này được vua Lý Nhân Tông cho trùng tu và xây dựng lại quy mô hơn, bao gồm hai cụm chùa: Chùa Dưới (Thiên Phúc Tự) và Chùa Cao (Đỉnh Sơn Tự).
Vào đầu thế kỷ 17, Dĩnh Quận Công được giao trách nhiệm trùng tu chùa, sửa chữa và xây dựng các công trình như điện Phật, điện Thánh, nhà hậu, nhà bia và gác chuông.
Năm 1997, Bưu điện Việt Nam đã phát hành bộ tem “Thắng Cảnh Việt Nam”, trong đó có hình ảnh phong cảnh của Chùa Thầy. Ngày nay, chùa Thầy không chỉ là nơi tu hành của tăng ni, Phật tử mà còn là một điểm du lịch nổi bật, thu hút du khách đến tham quan, chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc cổ kính và tìm hiểu về lịch sử, văn hóa nơi đây.
3. Hướng dẫn di chuyển tới chùa Thầy Hà Nội
Dưới đây là một số phương tiện và lộ trình di chuyển để bạn dễ dàng đến thăm ngôi chùa cổ kính này:
Đi ô tô qua Đại lộ Thăng Long (CT08)
Từ trung tâm Hà Nội, bạn có thể đi dọc theo tuyến đường Đại lộ Thăng Long (CT08). Khi đến nút giao Sài Sơn, rẽ ra khỏi cao tốc và tiếp tục đi khoảng 3km nữa, bạn sẽ thấy các biển chỉ dẫn phân làn và lối vào nơi gửi xe.
Đường gom Đại lộ Thăng Long
Nếu bạn di chuyển bằng xe máy, hãy đi theo đường gom Đại lộ Thăng Long. Tuy nhiên, cần lưu ý là trên Đại lộ Thăng Long cấm xe máy, vì vậy bạn sẽ phải chọn tuyến đường phụ này. Từ ngã tư Big C – Trần Duy Hưng, bạn chỉ cần đi thêm khoảng 15km đến điểm rẽ vào Chùa Thầy.
Xe buýt
Bạn có thể bắt tuyến CNG01 từ Bến xe Mỹ Đình – Bến xe Sơn Tây. Xe buýt này sẽ dừng ngay trước cổng Chùa Thầy, giúp bạn tiết kiệm thời gian và dễ dàng di chuyển mà không lo lắng về giao thông.
4. Nên đi chùa Thầy vào thời điểm nào?
Chùa Thầy đẹp suốt cả năm nhưng có những thời điểm đặc biệt rất đáng trải nghiệm. Sau Tết Nguyên Đán, không khí mát mẻ là thời điểm lý tưởng để đi du xuân, nhất là đầu tháng 3, khi hoa gạo nở rộ đỏ rực 1 góc trời. Tháng 9, tháng 10 cũng là thời gian lý tưởng với tiết trời thu mát mẻ. Nếu muốn tham gia lễ hội Chùa Thầy, bạn nên đến vào mùng 5 đến mùng 7 tháng 3 Âm lịch, lúc này không khí lễ hội khá sôi động nhưng cũng rất đông đúc.
5. Kiến trúc chùa thầy Hà Nội có gì độc đáo
Chùa Thầy được xây dựng theo lối kiến trúc chữ “Tam” với ba tòa chùa nằm song song trên nền cao. Đây là kiểu kiến trúc đặc trưng của thời nhà Lý, thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên và không gian tâm linh. Cả ba tòa chùa này bao gồm Chùa Trung, Chùa Thượng và Chùa Hạ, tất cả đều được xây dựng khéo léo để tạo thành một tổng thể hoàn chỉnh, mang đậm giá trị thẩm mỹ và phong thủy.
Chùa Thầy không chỉ đẹp mà còn mang đậm yếu tố phong thủy. Theo truyền thuyết, chùa được xây dựng trên thế đất hình con rồng, với lưng chùa tựa vào núi Sài Sơn và mặt hướng ra ngọn Long Đẩu. Điều này tạo ra sự cân bằng âm dương, giúp cho chùa trở thành một nơi linh thiêng, thanh tịnh. Phía trước chùa là Long Trì (ao rồng) lớn, mang ý nghĩa phong thủy sâu sắc, kết hợp với hàm rồng trong sân chùa, tạo nên sự hòa hợp tuyệt vời giữa đất trời.
Trong sân chùa, du khách sẽ thấy hai cây cầu đá nổi bật – Nguyệt Tiên Kiều và Nhật Tiên Kiều, tạo thành thế râu rồng độc đáo. Cả hai cây cầu này không chỉ mang vẻ đẹp thanh thoát mà còn mang ý nghĩa tượng trưng cho sự giao thoa giữa trời và đất, tạo ra không gian uyển chuyển, hòa hợp.
6. Khám phá lễ hội chùa Thầy Hà Nội
Lễ hội Chùa Thầy diễn ra từ mùng 5 đến mùng 7 tháng 3 Âm lịch, là dịp thu hút hàng nghìn du khách từ khắp nơi đến tham dự, tạo nên không khí lễ hội sôi động và đầy màu sắc. Đây không chỉ là cơ hội để bạn dâng hương cầu Phật, xin ước nguyện về tình duyên, may mắn và bình an mà còn là thời gian lý tưởng để hòa mình vào không gian văn hóa đặc sắc của ngôi chùa cổ kính này.
Trong mùa lễ hội, một trong những điểm nhấn không thể bỏ qua là các buổi trình diễn múa rối nước truyền thống. Những màn múa rối nước sống động sẽ đưa du khách trở lại với những giá trị văn hóa đặc trưng của dân tộc tạo nên một trải nghiệm độc đáo khó quên khi tham gia lễ hội Chùa Thầy.
7. Những địa điểm tham quan xung quanh chùa Thầy
Chùa Thầy không chỉ là một di tích lịch sử nổi tiếng mà còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa, kiến trúc đặc sắc. Bên cạnh ngôi chùa chính, khu vực xung quanh còn có những địa điểm hấp dẫn mà bạn không thể bỏ qua khi đến thăm.
7.1 Chùa Cao
Chùa Cao nằm dưới chân núi, được xây dựng thêm cửa sau để thuận tiện cho việc leo lên núi. Đây là một ngôi chùa cổ, gồm các công trình chính như Tiền đường, Thượng điện, Gác chuông, cùng một Nhà lưu niệm Bác Hồ. Đặc biệt, ngôi chùa từng là nơi Bác Hồ ở và làm việc trong khoảng thời gian từ ngày 3 tháng 2 đến ngày 2 tháng 3 năm 1947.
7.2 Thủy đình
Trước mặt Chùa Thầy là một sân gạch rộng nhìn ra hồ Long Trì, được ví như hàm trên của con rồng. Bờ hồ bên trái thì giống như hàm dưới, tạo nên một hình dáng rất đặc biệt. Chính giữa hồ là Thủy Đình – một công trình cổ kính, nổi bật như viên ngọc nằm trong miệng rùa thiêng, tỏa ánh sáng huyền bí. Đây cũng là sân khấu múa rối nước nổi tiếng, nơi các nghệ nhân thể hiện những màn múa rối đầy nghệ thuật. Xung quanh sân chùa là những cây hoa gạo đỏ rực, làm tăng thêm vẻ đẹp yên bình và cổ kính của không gian này.
7.3 Hang Cắc Cớ
Hang Cắc Cớ là một hang động tự nhiên độc đáo, được ví như Sơn Đoòng thu nhỏ gần Hà Nội. Hang động này không chỉ nổi bật với cảnh quan kỳ vĩ mà còn mang giá trị tâm linh sâu sắc. Để khám phá hang, bạn sẽ phải vượt qua một đoạn đường gập ghềnh với những tảng đá sắc nhọn, thử thách sức bền và lòng dũng cảm. Tuy nhiên, sự gian nan sẽ được đền đáp xứng đáng khi bạn chiêm ngưỡng được bức tranh thiên nhiên kỳ thú và vẻ đẹp nguyên sơ của hang động này.
7.4 Đền Văn Xương
Đền Văn Xương (Đền Thượng) xây dựng từ thế kỷ XVII – XVIII, nằm trên sườn núi Chùa Một Mái. Ngôi đền này thờ vị Tản Viên Sơn Thánh, Văn Xương Đế Quân và Từ Đạo Hạnh. Đền có thiết kế 3 gian 3 chái với mái cong đặc trưng. Trước đây, đây là nơi các sĩ tử phong kiến cầu xin đỗ đạt trong các kỳ thi, mang đậm giá trị lịch sử và văn hóa.
7.5 Chùa Sài Khê
Chùa Sài Khê tọa lạc ngay dưới chân núi Hoa Sơn, được xây dựng từ sớm và có quy mô lớn với 51 pho tượng, nổi bật là Quan Thế Âm Bồ Tát và Đại Thế Chí Bồ Tát. Chùa gồm gác chuông, tam quan, nhà Tổ/Mẫu và chùa chính, tạo lên một không gian trang nghiêm và linh thiêng.
8. Những lưu ý khi tham quan chùa Thầy Hà Nội
Khi tham quan Chùa Thầy, du khách cần lưu ý một số điểm để có một trải nghiệm ý nghĩa nhất:
- Vì chùa là nơi linh thiêng, bạn nên ăn mặc lịch sự, tránh mặc quần đùi, váy ngắn hay trang phục phản cảm. Điều này giúp tôn trọng không gian thiêng liêng của chùa.
- Nếu mua vật lễ hay đồ lưu niệm, hãy hỏi giá trước để tránh bị chặt chém. Đây là cách để bạn đảm bảo rằng mình không bị quá đắt khi mua sắm tại chùa.
- Phí hướng dẫn thuyết minh dao động từ 100.000 – 300.000 VNĐ. Nếu có nhu cầu sử dụng dịch vụ này, bạn cần xác nhận giá trước, vì dịch vụ này không phải miễn phí.
- Chùa là nơi tôn nghiêm, vì vậy hãy giữ gìn trật tự, tránh gây ồn ào, làm ảnh hưởng đến không gian yên tĩnh và sự tôn kính của những người xung quanh.
Chùa Thầy không chỉ là điểm đến tâm linh mà còn là minh chứng sống động cho sự giao thoa giữa kiến trúc, văn hóa và lịch sử Việt Nam. Với những công trình độc đáo và không gian thanh tịnh, đây là nơi lý tưởng để bạn tìm hiểu và chiêm nghiệm về giá trị di sản quý báu của dân tộc.
