Văn Miếu Quốc Tử Giám là một biểu tượng văn hóa lâu đời của Thủ đô Hà Nội. Đây là nơi lưu giữ những giá trị tinh hoa của nền giáo dục và lịch sử dân tộc. Hãy cùng khám phá những điều đặc biệt ẩn giấu bên trong quần thể di tích nổi tiếng này!
1. Giới thiệu chung về Văn Miếu Quốc Tử Giám
Nằm ở quận Đống Đa, Hà Nội, Văn Miếu Quốc Tử Giám là trường đại học đầu tiên của Việt Nam, được xây dựng từ năm 1070 dưới triều Lý Thánh Tông. Không chỉ là nơi thờ Khổng Tử và các bậc hiền triết Nho giáo, đây còn là trung tâm giáo dục quan trọng, đào tạo hàng loạt nhân tài cho đất nước. Với diện tích hơn 54.000m², khu di tích bao gồm nhiều công trình kiến trúc cổ kính như Khuê Văn Các, Hồ Thiên Quang và các tấm bia tiến sĩ, tạo nên không gian hài hòa, trang nghiêm.
Ngày nay, Văn Miếu không chỉ là điểm tham quan nổi tiếng mà còn là nơi học sinh, sinh viên đến cầu may mắn trước các kỳ thi. Đây cũng là nơi tôn vinh truyền thống hiếu học và tinh thần tôn sư trọng đạo của dân tộc. Một chuyến thăm đến Văn Miếu không chỉ giúp bạn khám phá di sản văn hóa lâu đời mà còn cảm nhận được tinh hoa tri thức Việt Nam.
Cánh cổng Văn Miếu- Quốc Từ Giám nổi tiếng tại Hà Nội( Ảnh sưu tầm)
2. Thời gian mở cửa và giá vé tham quan Văn Miếu
Văn Miếu Quốc Tử Giám mở cửa đón du khách vào tất cả các ngày trong tuần, bao gồm cả cuối tuần và ngày lễ. Tùy theo mùa, thời gian tham quan có sự thay đổi:
Mùa nóng (15/04 – 15/10): từ 7h30 – 17h30
Mùa lạnh (16/10 – 14/04): từ 8h – 17h
Vé vào cổng rất hợp lý, chỉ 30.000 VNĐ/người, áp dụng chung cho cả du khách Việt Nam và quốc tế. Đặc biệt, với học sinh và trẻ em, giá vé còn ưu đãi hơn, chỉ 20.000 VNĐ và 10.000 VNĐ
3. Lịch sử hình thành Văn Miếu – Quốc Tử Giám
Văn Miếu Quốc Tử Giám được xây dựng vào tháng 8 năm 1070 dưới triều đại vua Lý Thánh Tông. Văn Miếu Quốc Tử Giám không chỉ là nơi thờ Khổng Tử, Chu Công và Tứ phối mà còn là trung tâm giáo dục của triều đình. Ngôi trường đầu tiên dành cho hoàng tôn, hoàng thái tử Lý Càn Đức, đã ra đời 6 năm sau đó, khi vua Lý Nhân Tông cho xây dựng Quốc Tử Giám ngay bên cạnh. Đến thời vua Trần Thái Tông, nơi đây được đổi tên thành Quốc học viện, mở rộng cơ hội học tập cho con em thường dân tài năng. Dưới sự lãnh đạo của Chu Văn An trong thế kỷ 14, Quốc Tử Giám đã ghi dấu ấn quan trọng trong việc phát triển nền giáo dục Nho học.
Hình ảnh Văn Miếu-Quốc Tử Giám thời xưa mang đậm nét văn hóa lịch sử( Nguồn internet)
Trong thời kỳ vua Lê Thánh Tông, Văn Miếu bắt đầu dựng bia tiến sĩ để vinh danh những người đỗ đạt trong các kỳ thi. Vào thời Nguyễn, Quốc Tử Giám được mở rộng thêm tại Huế, trong khi Văn Miếu Hà Nội được tu sửa và chính thức đổi tên. Tuy nhiên, vào năm 1947, thực dân Pháp đã tấn công Văn Miếu, gây ra thiệt hại nặng nề cho khu di tích. Dù trải qua nhiều thăng trầm, Văn Miếu Quốc Tử Giám vẫn giữ được giá trị văn hóa và lịch sử, là minh chứng cho truyền thống hiếu học và tinh thần tôn sư trọng đạo của dân tộc Việt Nam. Hãy đến thăm nơi đây để cảm nhận sâu sắc những giá trị độc đáo mà di sản này mang lại!
4. Lối kiến trúc đặc trưng của Văn Miếu
Quần thể di tích Văn Miếu Quốc Tử Giám trải rộng trên khoảng 54.331m². Đây là một kiệt tác kiến trúc mang đậm dấu ấn văn hóa và lịch sử của Việt Nam. Khuôn viên này bao gồm nhiều công trình nổi bật như Hồ Văn, Văn Miếu, Quốc Tử Giám, Khuê Văn Các, và nhiều bia tiến sĩ, tất cả đều được bao bọc bởi những bức tường gạch vồ nhuốm màu thời gian. Kiến trúc của Văn Miếu mang đậm ảnh hưởng của phong cách cung đình đầu triều Nguyễn với bố cục đăng đối, tạo thành các lớp khu vực theo trục Bắc – Nam truyền thống.
Điểm nhấn của quần thể kiến trúc là cổng Văn Miếu được xây theo kiểu Tam Quan, nổi bật với ba chữ “Văn Miếu Môn” bằng chữ Hán cổ. Trong khuôn viên, các khu vực được ngăn cách bằng tường và cổng, tạo nên một không gian tĩnh lặng, trang nghiêm. Hồ Văn Chương, hay còn gọi là Thái Hồ, nằm phía trước với gò Kim Châu giữa hồ từng là nơi ngắm cảnh lý tưởng. Nhà giảng dạy nằm ở hai bên, với 14 gian ở mỗi dãy, cùng với ba dãy phòng học tam xá, mỗi dãy 25 gianv. Những gian nàythể hiện sự đầu tư cho giáo dục và tri thức của thời kỳ đó. Tuy được xây dựng theo quy hoạch tổng thể của khu Văn Miếu thờ Khổng Tử ở Trung Quốc, nhưng quy mô và kiến trúc của Văn Miếu Quốc Tử Giám mang đậm bản sắc dân tộc, thể hiện sự tinh tế và nghệ thuật độc đáo của người Việt. Nơi đây không chỉ là một công trình kiến trúc mà còn là biểu tượng của tri thức, văn hóa và tinh thần hiếu học của dân tộc.
5. Các khu tham quan.
5.1. Khu thứ nhất
Khu tham quan đầu tiên tại Văn Miếu Quốc Tử Giám bắt đầu từ cổng chính Văn Miếu Môn. Cổng được thiết kế theo lối kiến trúc Tam Quan truyền thống, với ba lối đi tượng trưng cho sự rộng mở của tri thức và học vấn. Trên mái cổng, dòng chữ Hán cổ “Văn Miếu Môn” nổi bật, thể hiện tinh thần tôn sư trọng đạo từ ngàn đời nay. Khi bước qua cổng, bạn sẽ cảm nhận được không gian trang nghiêm, như một lời mời gọi khám phá thế giới văn hóa, tri thức mà Văn Miếu lưu giữ suốt hàng thế kỷ.
Tiến sâu vào bên trong, bạn sẽ gặp cổng Đại Trung Môn, nơi đánh dấu bước chuyển từ khu vực ngoài sân vào khuôn viên chính của di tích. Hai bên cổng Đại Trung Môn là hai cổng nhỏ, Thành Đức Môn và Đạt Tài Môn, mang ý nghĩa sâu sắc về việc rèn luyện tài đức song hành trong quá trình học tập. Không chỉ đơn thuần là lối vào, hành trình qua Đại Trung Môn đưa bạn đến một không gian lịch sử đầy dấu ấn, nơi truyền thống hiếu học của dân tộc vẫn được gìn giữ và tỏa sáng.
Cổng Đại Trung Môn tại Văn Miếu- Quốc Tử Giám( Ảnh sưu tầm)
5.2. Khu thứ hai
Khu vực tham quan thứ hai tại Văn Miếu Quốc Tử Giám mở ra ngay sau khi bạn bước qua cổng Đại Trung Môn, với điểm nhấn là Khuê Văn Các. Đây là một công trình kiến trúc tinh tế và độc đáo. Dù không đồ sộ, Khuê Văn Các lại ghi dấu ấn bởi tỷ lệ hài hòa và vẻ đẹp thanh nhã. Tầng dưới được chống đỡ bởi bốn trụ gạch vuông chắc chắn, trong khi tầng trên là một lầu vuông tám mái với những kết cấu gỗ tinh xảo. Điểm nổi bật là cửa sổ tròn trên bốn mặt tường gác, mô phỏng hình mặt trời tỏa sáng, tượng trưng cho sự lan tỏa của tri thức và ánh sáng văn hóa.
Đứng dưới Khuê Văn Các, bạn sẽ cảm nhận được không gian trang nghiêm nhưng đầy sức sống của kiến trúc cổ. Hai bên công trình này là Bi Văn Môn và Súc Văn Môn. Những cổng này dẫn vào khu nhà bia Tiến sĩ, nơi lưu giữ tên tuổi của những bậc hiền tài trong lịch sử khoa cử Việt Nam. Khuê Văn Các không chỉ là một điểm nhấn trong quần thể di tích mà còn là biểu tượng văn hóa của Hà Nội, ghi dấu ấn sâu sắc trong lòng du khách thập phương.
Khuê Văn Các là công trình kiến trúc cổ điển tại Văn Miếu- Quốc Tử Giám( Nguồn internet)
5.3. Khu thứ ba
Tiếp đến, khu tham quan thứ ba tại Văn Miếu Quốc Tử Giám là nơi lưu giữ những dấu ấn quan trọng của lịch sử khoa bảng Việt Nam. Tâm điểm của khu vực này là hồ Thiên Quang Tỉnh, một hồ nước vuông vức. Tên của hồ nước này mang đầy ý nghĩa – “giếng soi ánh mặt trời.” Không gian xung quanh được bao bọc bởi những hàng cây xanh mát, tạo nên khung cảnh yên bình, thanh tịnh.
Nổi bật hai bên hồ là các nhà bia Tiến sĩ, nơi lưu giữ 82 tấm bia đá quý giá. Trên mỗi tấm bia là tên của những người thi đỗ trong các kỳ thi từ năm 1442 đến 1779, được khắc cẩn thận và đặt trên lưng rùa đá. Những bia đá này không chỉ phản ánh giá trị truyền thống hiếu học của dân tộc, mà còn là biểu tượng của sự trường tồn và tôn vinh tri thức qua bao thế hệ.
Hình ảnh bia tiến sĩ, tượng trưng cho tinh thần hiếu học của dân tộc( Nguồn internet)
5.4. Khu thứ tư
Khu tham quan cuối cùng tại Văn Miếu Quốc Tử Giám là nơi mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc và trang nghiêm nhất, với trọng tâm là hai công trình lớn: Bái đường và Thượng cung. Đây là khu vực thờ Khổng Tử cùng Tứ Phối – bốn vị hiền triết nổi tiếng gồm Nhan Tử, Tăng Tử, Tử Tư, và Mạnh Tử. Không gian này không chỉ toát lên vẻ uy nghi, cổ kính mà còn là biểu tượng của lòng tôn kính đối với tri thức và đạo Nho giáo.
Khu vực nhà Bái Đường tại Văn Miếu- Quốc Tử Giám( Ảnh sưu tầm)
Ngoài ra, khu Thái Học cũng là một điểm nhấn đặc biệt. Trải qua thời gian và chiến tranh, ngôi trường này từng bị phá hủy trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp. Tuy nhiên, vào năm 1999, Hà Nội đã khôi phục lại khu nhà Thái Học, bao gồm cả nhà Tiền đường và Hậu Đường. Đây là nơi tôn thờ các vị vua Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông, Lê Thánh Tông cùng nhà giáo Chu Văn An – những nhân vật có đóng góp to lớn cho nền giáo dục và tri thức nước nhà.
6. Ý nghĩa của Văn Miếu – Quốc Tử Giám
6.1. Ý nghĩa lịch sử
Văn Miếu – Quốc Tử Giám là biểu tượng của nền giáo dục Việt Nam, ghi dấu sự phát triển của tri thức và tư tưởng Nho học từ thời Lý. Nơi đây không chỉ là trung tâm đào tạo nhân tài cho triều đình mà còn phản ánh giá trị văn hóa và lịch sử của dân tộc. Các bia tiến sĩ tại đây chứng minh sự tôn vinh tri thức và lòng kiên trì của những thế hệ học trò, góp phần khẳng định vị trí của trí thức trong xã hội Việt Nam qua các thời kỳ.
6.2.Ý nghĩa văn hóa – xã hội
Văn Miếu còn là trung tâm văn hóa đậm nét, nơi tổ chức nhiều sự kiện quan trọng như hội thơ, khen tặng học sinh xuất sắc, và lễ hội xin chữ đầu xuân. Đặc biệt, mỗi dịp Tết đến hay mùa thi, nơi đây trở thành điểm hẹn của sĩ tử và người dân, mong cầu sự bình an và thành công. Văn Miếu không chỉ là nơi thờ tự, lưu danh các bậc hiền triết mà còn là biểu tượng văn hóa sống động của người Việt, gắn liền với tinh thần tôn trọng tri thức và đạo đức trong xã hội.
Văn Miếu- Quốc Tử Giám( Ảnh sưu tầm)
7. Một số điểm lưu trú gần Văn Miếu
Để khám phá Văn Miếu – Quốc Tử Giám một cách trọn vẹn, việc lựa chọn điểm lưu trú gần đây là rất quan trọng. Dưới đây là một số khách sạn và nhà nghỉ lý tưởng cho du khách khi đến Hà Nội:
Royal Hotel
Vị trí: Số 19 Hàng Cháo, Cát Linh, Đống Đa.
Giá: Từ 273.000 VND/đêm.
Royal Hotel mang đến không gian nghỉ ngơi thoải mái với phòng ốc khang trang và sạch sẽ. Dịch vụ tận tình, hỗ trợ 24/24 giúp du khách có trải nghiệm dễ chịu, đặc biệt với mức giá phải chăng.
Hanoi Emotion Hotel
Vị trí: Số 26 – 28 Ngõ Hàng Bột, Cát Linh, Đống Đa.
Giá: Từ 765.000 VND/đêm.
Nằm trên trục đường chính, Hanoi Emotion Hotel thuận tiện cho việc di chuyển và tham quan. Khách sạn cung cấp đa dạng loại phòng từ đơn, đôi đến gia đình, đảm bảo đầy đủ tiện nghi cần thiết cho một kỳ nghỉ tuyệt vời.
A25 Hotel
Vị trí: Số 12 Ngô Sĩ Liên, Văn Miếu, Đống Đa.
Giá: Từ 669.600 VND/đêm.
Với thiết kế hiện đại và tiện nghi đầy đủ, A25 Hotel hứa hẹn mang đến cho bạn những trải nghiệm nghỉ dưỡng tốt nhất. Đặc biệt, khách sạn ghi điểm với đội ngũ nhân viên thân thiện và bữa sáng phục vụ theo yêu cầu, tạo cảm giác gần gũi cho mọi du khách.
Việc lưu trú tại các địa điểm này không chỉ giúp bạn thuận tiện trong việc tham quan mà còn mang đến những trải nghiệm thú vị trong hành trình khám phá văn hóa và lịch sử của Hà Nội.
Văn Miếu – Quốc Tử Giám không chỉ là di tích lịch sử quý giá mà còn là biểu tượng của nền văn hóa hiếu học của dân tộc Việt Nam. Với kiến trúc tinh tế và không gian yên bình, nơi đây thu hút hàng triệu du khách mỗi năm. Đặt chân đến Văn Miếu, bạn sẽ không chỉ được hòa mình vào vẻ đẹp của các công trình cổ kính mà còn cảm nhận nguồn cảm hứng để theo đuổi tri thức.
