Khi nhắc đến Nghệ An, người ta không thể không nhớ đến những địa danh nổi tiếng, những phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ, cùng với những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc. Trong số đó, Đền Cờn nổi bật như một điểm đến tâm linh không thể bỏ qua. Nằm bên dòng sông Mai, Đền Cờn không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa và lịch sử độc đáo. Hãy cùng khám phá những điều thú vị về ngôi đền này, nơi có sự kết hợp hoàn hảo giữa thiên nhiên và tín ngưỡng, giữa quá khứ và hiện tại.
1. Đền Cờn ở đâu?
Đền Cờn, còn được gọi là Đền Mẫu Cờn, tọa lạc trên gò Diệc, gần cửa biển Lạch Cờn thuộc làng Phương Cần, phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An. Với cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, đền Cờn không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng mà còn là một điểm đến hấp dẫn dành cho du khách yêu thích khám phá văn hóa và lịch sử.
2. Đền Cờn thờ ai?
Đền Cờn được xây dựng từ thời nhà Trần, và là nơi thờ tự Tứ vị Thánh Nương – những nhân vật nổi bật trong truyền thuyết Việt Nam. Tứ vị Thánh Nương gồm:
- Thái hậu Dương Nguyệt Quả: Một hình mẫu kiên cường và quyết đoán, tượng trưng cho tinh thần vượt khó.
- Bà nhũ mẫu: Biểu trưng cho tình mẫu tử, chăm sóc và bảo vệ những người xung quanh.
- Hai công chúa: Triệu Nguyệt Khiêu và Triệu Nguyệt Hương, những người có vai trò quan trọng trong việc gìn giữ văn hóa và tín ngưỡng.
Hằng năm, hàng ngàn người dân và du khách từ khắp nơi đến đây để dâng hương, cầu bình an, may mắn và sức khỏe.
3. Lịch sử hình thành đền Cờn
Lịch sử của đền Cờn bắt nguồn từ những năm 1279, trong bối cảnh cuộc chiến khốc liệt giữa quân Tống và quân Nguyên. Sau thất bại của quân Tống, nhà vua Tống Đế Bính đã tự vẫn, cùng với Thái hậu Dương Nguyệt Quả và hai công chúa cũng chọn cái chết để bảo toàn danh dự. Thi thể của họ được sóng đưa vào cửa Cờn và được người dân địa phương phát hiện, an táng và thờ phụng tại nơi đây.
Vào thời vua Trần Anh Tông, khi dừng chân tại cửa Cờn, ông đã có một giấc mơ kỳ diệu về một nữ thần muốn giúp mình trong trận đánh. Sau khi nghe kể về sự tích đền Cờn, vua đã lãnh đạo quân đội chiến thắng, nhờ vậy, ông đã phong sắc cho các vị thánh và cho trùng tu đền, khẳng định vai trò của đền Cờn trong lịch sử đất nước.
4. Kiến trúc đền Cờn
Với vị trí tựa lưng vào núi và hướng mặt ra biển, Đền Cờn được xây dựng theo phong cách kiến trúc độc đáo, mang đậm ảnh hưởng từ cuối thời Lê và đầu thời Nguyễn. Các công trình chính của đền bao gồm:
- Chính điện: Nơi thờ chính các vị thánh, với không gian linh thiêng và thanh tịnh.
- Trung điện: Từng là nơi diễn ra nhiều nghi lễ trọng thể.
- Hạ điện: Diện tích rộng rãi, nơi các hoạt động văn hóa và sinh hoạt của cộng đồng diễn ra.
- Tòa Nghi môn: Kiến trúc bề thế với hai tầng, tám mái, tạo nên vẻ đẹp trang nghiêm.
- Tòa Ca vũ: Nơi lưu giữ các tiết mục nghệ thuật truyền thống, giúp gắn kết cộng đồng.
Đặc biệt, đền còn bảo tồn 142 hiện vật quý giá, bao gồm các bức đại từ, câu đối, và nhiều tượng đá, gỗ có giá trị văn hóa cao. Những chi tiết kiến trúc tỉ mỉ và nghệ thuật chạm khắc độc đáo của người xưa tạo nên một không gian vừa linh thiêng vừa đầy tính nghệ thuật.
5. Lễ hội đền Cờn Quỳnh Lưu
Lễ hội Đền Cờn Quỳnh Lưu diễn ra từ ngày 19 đến 21 tháng Giêng âm lịch hàng năm, là dịp để người dân và du khách tham gia vào những hoạt động phong phú và đầy ý nghĩa.
Phần lễ bao gồm:
- Lễ khai quang: Mở đầu cho các nghi lễ trong năm.
- Lễ cầu ngư: Cầu cho ngư dân có một mùa biển bội thu và an lành.
- Đại tế và lễ tạ: Dành cho những người đã từng được thánh thần che chở.
Phần hội thường rất sôi động với các hoạt động như:
- Triển lãm ảnh: Ghi lại những khoảnh khắc đẹp trong cuộc sống thường nhật.
- Thi tiếng chim hót: Một hoạt động thú vị, thể hiện tình yêu thiên nhiên.
- Các môn thể thao: Bóng chuyền, đẩy gậy, đánh thẻ cờ và đua thuyền, là những môn thể thao dân gian được tổ chức sôi nổi.
Bên cạnh đó, du khách còn có cơ hội thưởng thức các tiết mục văn nghệ như hát tuồng, chèo và chầu văn, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.
Đền Cờn Nghệ An không chỉ là nơi thờ tự thiêng liêng mà còn là một phần không thể thiếu trong tâm thức của người dân nơi đây. Đến với đền Cờn, bạn không chỉ được chiêm bái mà còn được hòa mình vào không khí lễ hội nhộn nhịp, thưởng thức văn hóa và lịch sử đặc sắc của quê hương. Đây thực sự là một trải nghiệm thú vị và ý nghĩa dành cho những ai yêu thích khám phá văn hóa tâm linh Việt Nam.
*Lưu ý: Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo, có thể thay đổi theo thời gian và địa điểm. Để có thông tin chính xác, hãy liên hệ tới cơ sở chính.
