Hội Gióng là một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất và nổi bật trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam. Được tổ chức nhằm tưởng nhớ anh hùng Gióng – một trong những vị thần trong tín ngưỡng dân gian của người Việt, lễ hội không chỉ mang giá trị văn hóa mà còn thể hiện niềm tự hào về sức mạnh và tinh thần bất khuất của dân tộc. Vậy Hội Gióng năm 2025 sẽ diễn ra vào thời gian và địa điểm nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về lễ hội đặc sắc này.
1. Sơ lược về hội Gióng
Mặc dù nhịp sống hiện đại của thủ đô Hà Nội đã có sự thay đổi, với những xu hướng đô thị hóa ngày càng mạnh mẽ, nhưng hàng năm, vào những ngày 7, 8, 9 tháng 4 âm lịch, người dân thủ đô vẫn giữ gìn và tổ chức trọng thể lễ hội đền Gióng, một lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Dù với sự phát triển của xã hội, những tục lệ xưa cũ đã dần lùi vào quá khứ, nhưng lễ hội đền Gióng vẫn luôn là dịp để người dân bày tỏ lòng kính trọng đối với vị anh hùng Thánh Gióng, một biểu tượng của lòng dũng cảm và tinh thần bảo vệ đất nước.
Trong những ngày này, hoạt động nổi bật nhất là lễ rước nước từ giếng Mẫu (đền Hạ) lên đền Thượng, nơi tượng Thánh Gióng được lau rửa, mang đến sự tôn kính và sạch sẽ cho tượng thánh, thể hiện sự trang trọng trong nghi lễ. Cùng với đó là những vở diễn tái hiện những trận đánh lẫy lừng của Thánh Gióng, trong đó có trận đánh cờ tại Đống Đàm và trận chiến tại Soi Bia. Đây là những hoạt động văn hóa đặc sắc, giúp du khách và người dân thủ đô không chỉ hiểu rõ hơn về truyền thuyết Thánh Gióng mà còn cảm nhận được không khí thiêng liêng và sức mạnh lịch sử của lễ hội.
Một phần không thể thiếu trong lễ hội là điệu múa cờ, do người được chọn làm “ông Hiệu” thực hiện. Trong lễ hội, mỗi năm một người sẽ được chọn vào vai ông Hiệu, người có nhiệm vụ tái hiện lại trận chiến của Thánh Gióng qua điệu múa cờ đặc biệt. Trên ba chiếc chiếu được bố trí, tượng trưng cho ba chiến trường, một bên là quân đội của Thánh Gióng, một bên là đạo quân gồm 28 nữ tướng giặc, tượng trưng cho tính âm. Mỗi khi có tiếng báo hiệu, ông Hiệu sẽ tiến đến từng chiếu và thực hiện điệu múa cờ – một điệu múa phải thật tinh tế, không để cờ xoắn vào cán, điều này mang ý nghĩa tránh điềm rủi cho cộng đồng. Sau mỗi điệu múa, chiếu sẽ được tung lên trời, và người dân sẽ tranh nhau những mảnh chiếu, tin rằng chúng sẽ mang lại điềm lành cho gia đình.
Tại đền Sóc, nơi Thánh Gióng bay về trời, lễ hội diễn ra với những nghi thức cầu kỳ và chuẩn bị vật tế từ nhiều tuần trước. Những vật tế này, như đan voi (tượng trưng cho đội quân voi tiếp tế lương thực) hay giò hoa tre (tượng trưng cho vũ khí của Thánh Gióng sau trận chiến), đều mang đậm ý nghĩa biểu tượng. Mỗi vùng sẽ mang đến một món lễ vật riêng biệt, như thôn Vệ Linh rước giò hoa tre, Dược Thượng rước voi, Đan Tảo rước trầu cau… Đây là những phong tục truyền thống đã có từ lâu đời, thể hiện sự chung sức của cộng đồng trong việc tôn vinh Thánh Gióng.
Một nghi thức đặc sắc không thể thiếu tại lễ hội đền Gióng là lễ cướp hoa tre. Sau khi thực hiện lễ tắm tượng Thánh Gióng, những chiếc giò hoa tre sẽ được dùng trong trò chơi cướp hoa tre. Hoạt động này không chỉ đơn thuần là một trò chơi dân gian mà còn mang ý nghĩa sâu sắc, tượng trưng cho việc giành lấy điềm lành mà Thánh Gióng mang đến cho dân làng. Tương tự như trò chơi cướp mảnh chiếu, cướp hoa tre là hành động thể hiện niềm tin vào sự may mắn và bảo vệ của vị anh hùng dân tộc.
=> Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Đại Lý (Trung Quốc) tự túc
2. Ý nghĩa về hội Gióng
Lễ hội Thánh Gióng, một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc của dân tộc Việt Nam, đã được tổ chức từ thế kỷ 11, dưới triều đại của vua Lý Thái Tổ. Từ đó, lễ hội này đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa, diễn ra hàng năm xuyên suốt các triều đại từ nhà Lý, nhà Lê cho đến các vương triều sau này. Việc xây dựng đền thờ Phù Đổng Thiên Vương dưới triều Lý Công Uẩn không chỉ đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong việc bảo tồn di sản văn hóa mà còn giúp lễ hội Thánh Gióng ngày càng trở nên trọng thể, sâu đậm trong tâm thức của người dân Việt qua nhiều thế hệ.
Hội Gióng không chỉ đơn thuần là một lễ hội mang tính chất truyền thống, mà còn là biểu tượng của giá trị văn hóa sâu sắc. Lễ hội tái hiện lại trận chiến hùng tráng giữa Thánh Gióng và giặc Ân, một trận đấu mang tầm vóc lịch sử, thể hiện tinh thần dũng cảm và quyết tâm chiến đấu bảo vệ đất nước của nhân dân Văn Lang. Qua từng nghi lễ, người dân không chỉ tưởng nhớ công lao của anh hùng dân tộc mà còn bày tỏ lòng biết ơn với những thế hệ đi trước, nhắc nhở nhau về đạo lý “uống nước nhớ nguồn”. Đồng thời, lễ hội cũng góp phần nâng cao ý thức bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
=> Xem thêm: Kinh nghiệm khám phá vùng đất Tây Tạng
3. Lễ hội đền Gióng Sóc Sơn
Trong kho tàng truyện cổ dân gian Việt Nam, chân núi Sóc được biết đến là nơi Thánh Gióng dừng ngựa trước khi bay về trời, đánh dấu một trong những truyền thuyết nổi bật về sự hy sinh và dũng cảm của anh hùng dân tộc. Để tưởng nhớ công lao của Thánh Gióng, người dân đã xây dựng đền thờ tại nơi này và tổ chức lễ hội hàng năm vào những ngày mùng 6 đến mùng 8 tháng Giêng Âm lịch. Hội Gióng tại đền Sóc (đền Thượng), thuộc khu di tích đền Sóc, thôn Vệ Linh, xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn, Hà Nội, đã trở thành một sự kiện văn hóa đặc sắc, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.
Lễ hội diễn ra với nhiều nghi lễ truyền thống, mỗi nghi thức đều mang đậm dấu ấn lịch sử và tín ngưỡng dân gian. Trong số đó, lễ mộc dục (tắm tượng), lễ rước, lễ dâng hương, lễ hóa voi, hóa ngựa Gióng, và tục chém tướng là những nghi lễ không thể thiếu, tái hiện lại những chiến công hiển hách của Thánh Gióng trong cuộc chiến bảo vệ đất nước. Vào ngày chính hội, người dân từ các thôn làng xung quanh khu di tích đền Sóc tập trung tại đền để dâng lễ vật lên Đức Thánh, cầu mong một năm mới ấm no, hạnh phúc và bình an cho gia đình và cộng đồng.
Ngoài các nghi lễ truyền thống, hội Gióng còn nổi bật với các trò chơi dân gian sôi động, tạo không khí vui tươi, phấn khởi cho lễ hội. Những trò chơi này không chỉ thu hút sự tham gia nhiệt tình của người dân địa phương mà còn là điểm nhấn hấp dẫn đối với du khách thập phương, góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc Việt Nam.
=> Xem thêm: Những điểm đến không thể bỏ qua khi đến Bắc Kinh (Trung Quốc)
4. Hội Gióng Phù Đổng Gia Lâm Hà Nội
àng năm, vào hai ngày mùng 8 và 9 tháng 4 Âm lịch, lễ hội Gióng tại khu di tích đền Phù Đổng, xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội, thu hút sự tham gia của hàng ngàn người dân và du khách thập phương. Đây không chỉ là dịp để tưởng nhớ và tôn vinh Thánh Gióng – vị anh hùng dân tộc nổi tiếng, mà còn là sự kiện văn hóa sâu sắc, mang đậm dấu ấn lịch sử của vùng đất Phù Đổng.
Theo truyền thuyết, đây chính là nơi sinh ra Thánh Gióng, vị anh hùng dũng mãnh đã đánh bại giặc Ân, bảo vệ đất nước. Lễ hội Gióng là niềm tự hào không chỉ của người dân làng Phù Đổng mà còn của các xã lân cận như Phù Dực, Đổng Viên, Đổng Xuyên. Mỗi năm, lễ hội thu hút đông đảo người dân vùng châu thổ Bắc Bộ về tham gia các nghi lễ trọng thể, tái hiện lại những chiến công huyền thoại của Thánh Gióng.
Lễ hội diễn ra với nhiều nghi thức trang trọng, bao gồm lễ tế Thánh tại đền Thượng, lễ dâng hương, lễ rước nước, lễ rước khám đường, lễ rước cỗ, hội trận truyền thống, và nghi thức hóa voi, hóa ngựa – những nghi lễ không thể thiếu trong việc tưởng nhớ công lao của vị anh hùng. Những nghi lễ này mang đậm nét văn hóa tâm linh, thể hiện lòng thành kính của người dân đối với Thánh Gióng.
Trước ngày lễ hội, không khí ở các thôn làng xã Phù Đổng luôn sôi động, khi người dân tất bật chuẩn bị từ gói bánh, làm cỗ, đến trang phục cho các cô tướng và ông hiệu. Đây là thời điểm cộng đồng cùng chung tay gìn giữ và phát huy những truyền thống văn hóa độc đáo của quê hương.
Ngày nay, ngoài các nghi lễ truyền thống, lễ hội Gióng còn được mở rộng với nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc, góp phần quảng bá du lịch và giới thiệu các giá trị địa phương. Những sự kiện như lễ hội Hoa giấy, giải vật dân tộc, chương trình văn nghệ quần chúng, các gian hàng ẩm thực đặc sản và sản phẩm OCOP đã tạo thêm sự phong phú cho lễ hội, thu hút không chỉ người dân địa phương mà còn du khách trong và ngoài nước.
=> Xem thêm: Khám phá vẻ đẹp kiến trúc của điểm du lịch tâm linh chùa Bái Đính
Lễ hội Hội Gióng năm 2025 hứa hẹn sẽ là một dịp đặc biệt, không chỉ giúp người dân nhớ về một trang sử hào hùng của dân tộc, mà còn là cơ hội để mỗi người cảm nhận sâu sắc hơn về văn hóa truyền thống và tinh thần đoàn kết, bất khuất của dân tộc Việt Nam.
Theo dõi Vivutrends để cập nhật những kinh nghiệm du lịch hấp dẫn bạn nhé!
