Sá sùng, một loại hải sản đặc trưng của một số vùng biển, không chỉ là món ăn ngon mà còn là biểu tượng của sự giao hòa giữa thiên nhiên và văn hóa ẩm thực Việt Nam. Khám phá sá sùng, người ta không chỉ tìm thấy niềm vui trong từng món ăn, mà còn cảm nhận được tình yêu thiên nhiên và sự sáng tạo trong nghệ thuật ẩm thực của người Việt.
1. Khám phá Sá Sùng đặc sản của miền biển
1.1. Sá Sùng là gì?
Ở Việt Nam, sá sùng có nhiều tên gọi khác nhau, mỗi vùng miền lại gắn liền với một cái tên riêng, như trùn biển, sâm đất hay đồn đột, địa sâm, giun biển và sâu đất…
Sá sùng có mặt ở nhiều bãi biển xinh đẹp, như Cam Ranh (Khánh Hòa), hay Cần Giờ (TP.HCM). Nhưng nơi nổi tiếng nhất phải kể đến Vân Đồn và Móng Cái (Quảng Ninh), nơi mà sá sùng không chỉ đơn thuần là đặc sản mà còn là biểu tượng của vùng đất này. Tại đây, sá sùng không chỉ là một đặc sản, mà còn là niềm tự hào của người dân nơi này, mang trong mình hương vị đặc trưng của đất trời, của biển cả và con người.
Sá sùng, một loại hải sản thuộc động vật thân mềm không xương, là sản vật quý giá của biển cả, thường sinh sống ở những bãi cát ven biển, nơi thủy triều lên xuống. Con vật này thích ẩn mình dưới các khe cát và hang đá, có khi thậm chí ở độ sâu 30m dưới đáy biển. Hình dạng của loại hải sản này giống con giun đất, màu nâu đỏ. Trên mình sá sùng có những sợi vân nhỏ li ti dọc theo chiều dài giống như gân nhưng kích thước lớn hơn, màu sáng hơn. Một con sá sùng tươi dài từ 7-15cm, thân mình dày. Khi khô lại, thân sá sùng chỉ còn dài khoảng 6-10cm. Thời điểm thu hoạch sá sùng diễn ra khi mực nước biển xuống thấp, từ tháng 3 đến tháng 8 hàng năm, thời điểm mà sá sùng phát triển mạnh và có giá trị cao. Những ngư dân dày dạn kinh nghiệm thường ra khơi vào sáng sớm, khi thủy triều vừa rút, tìm kiếm dấu vết của sá sùng còn sót lại từ đêm hôm trước.
1.2. Tác dụng của Sá Sùng
Sá sùng không chỉ là một loại hải sản, mà còn là người hùng thầm lặng của đại dương, giữ vai trò quan trọng trong việc tái chế chất hữu cơ, góp phần duy trì sự cân bằng sinh thái. Những con sá sùng, với hàm lượng dinh dưỡng phong phú, mang trong mình đến 18 loại axit amin và 17 loại khoáng chất thiết yếu cho cơ thể. Chúng không chỉ là món ăn ngon mà còn được coi như một loại thuốc quý trong Đông y, giúp thanh mát cơ thể và bồi bổ sức khỏe.
Theo những nghiên cứu y học hiện đại, sá sùng được biết đến với tác dụng hỗ trợ điều trị một số bệnh lý hô hấp, xương khớp, như một vị thuốc dân gian đầy tiềm năng. Chính sự quý giá ấy khiến sá sùng không chỉ đơn thuần là sản vật của biển cả, mà còn là một phần không thể thiếu trong hành trình chăm sóc sức khỏe của người dân Việt Nam.
2. Cách chế biến Sá Sùng
Chế biến sá sùng thực sự là một nghệ thuật, một hành trình tỉ mỉ và công phu. Đầu tiên, người ta dùng dao nhỏ khéo léo rạch dọc theo thân, rồi lộn ngược phần bên trong ra để chà xát với muối thật kỹ. Công đoạn này không chỉ giúp loại bỏ hết cát mà còn xóa đi mùi tanh đặc trưng. Sau khi rửa sạch nhiều lần dưới vòi nước mạnh, khi phần ruột chuyển sang màu trắng ngà, mới coi như đã hoàn tất bước đầu. Để làm sạch nhanh chóng và hiệu quả hơn, nhiều người thường dùng chanh hoặc giấm, nhờ vào tính axit nhẹ giúp loại bỏ mọi vết bẩn.
Một điều cần ghi nhớ khi chế biến sá sùng là vị ngọt tự nhiên của nó đã đủ để chinh phục khẩu vị. Chỉ cần một chút muối dằn hương vị, thêm ớt nếu bạn thích chút cay cay, vậy là đã đủ làm nên món ăn thơm ngon đậm đà.
3. Một số món ngon từ Sá Sùng
3.1. Cháo Sá Sùng
Cháo sá sùng là một món ngon đặc trưng của những vùng biển Việt Nam, mang đậm hương vị của biển cả và sự khéo léo của người Tiều. Đặc biệt ở đây, cháo được nấu theo kiểu “ăn đến nấu đến,” giúp cho từng nguyên liệu giữ trọn vẹn sự tươi ngon. Sá sùng trong cháo không chỉ mềm mại mà còn giữ nguyên độ giòn sần sật, tạo nên sự hấp dẫn khó cưỡng.Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận hương vị thơm phức của cháo hòa quyện với vị cay nhẹ của gừng sợi và hương thanh mát từ những cọng cải cúc trụng sơ.
3.2. Nguyên liệu làm lên hương vị đặc trưng của phở
Phở, một món ngon đã thành thương hiệu của đất Việt, không chỉ quyến rũ bởi nước hầm xương bò đậm đà và hương thơm của nhiều loại rau mùi, mà còn bởi một bí mật nhỏ đó chính là sá sùng. Ở một số tỉnh thành, sá sùng được ví như “mì chín” tốt cho sức khỏe, trở thành người bạn đồng hành lý tưởng trong nồi phở. Khi nấu cùng nước dùng, sá sùng mang đến một hương vị đậm đà, ngọt thanh, khiến thực khách không thể nào quên.
3.3. Sá Sùng lăn bột chiên giòn
Cách chế biến sá sùng đơn giản nhưng lại mang đến một hương vị tuyệt vời, đó chính là chiên giòn. Chỉ cần nêm nếm một chút gia vị, lăn qua bột rồi thả vào chảo dầu sôi, sá sùng sẽ nhanh chóng trở thành món nhậu khiến các cánh mày râu mê mẩn. Khi chiên lên, sá sùng giữ trọn vị mặn mà của biển cả, với độ dai giòn đặc trưng. Cùng với lớp bột chiên vàng rụm, món ăn này làm cho bất kỳ ai cũng phải say mê ngay từ miếng đầu tiên, hòa quyện trong cảm giác giòn tan và vị biển trong trẻo, như một phần không thể thiếu trong những cuộc vui bên ly rượu.
3.4. Sá Sùng nướng
Sá sùng, như những loại hải sản khô khác, thường được nhắc đến đầu tiên khi nghĩ đến cách chế biến đơn giản mà hấp dẫn nhất chính là nướng. Khi đặt những con sá sùng lên vỉ than hồng, hương vị biển cả như bừng tỉnh, quyện với mùi khói thơm lừng lan tỏa khắp không gian. Chỉ cần một chút muối ớt cay chấm kèm, món sá sùng nướng trở thành “mồi bén” cho những buổi tụ tập bên ly bia mát lạnh. Vị ngọt tự nhiên của sá sùng hòa quyện với cái giòn tan từ lớp nướng sẽ khiến bạn không thể ngừng lại, muốn thưởng thức mãi không thôi.
3.5. Canh Sá Sùng lá lốt
Những ai đã từng thưởng thức món canh này hẳn sẽ cảm nhận ngay rằng, hương thơm của lá lốt chỉ thật sự hoàn hảo khi kết hợp cùng vị ngọt thanh của sá sùng. Một muỗng canh ngọt mát, quyện với chút cay nhẹ từ ớt, cùng với miếng sá sùng dai ngon, ăn cùng với cơm nóng, thì còn gì tuyệt vời hơn! Nếu có dịp ghé thăm một vài tỉnh miền Bắc, bạn sẽ dễ dàng bắt gặp hình ảnh tô canh sá sùng lá lốt trên mâm cơm gia đình, như một minh chứng cho sự tinh tế trong ẩm thực quê nhà.
3.6. Sá Sùng xào
Một món ăn không thể chối từ, khiến bữa cơm trở nên bắt mắt và hấp dẫn chính là sá sùng xào. Những nguyên liệu tươi ngon như sả ớt, cần tây, hay măng chua hòa quyện cùng nhau tạo nên một bản hòa tấu vị giác tuyệt vời. Sá sùng được xào chín vàng với hương thơm nức mũi từ tỏi, hành và tiêu, thêm chút nước mắm để điểm xuyết cho món ăn thêm phần đặc trưng. Thịt sá sùng ngọt ngào và hấp dẫn, không chỉ là món ăn trong bữa cơm gia đình mà còn có thể trở thành món nhậu nhâm nhi cùng bạn bè.
4. Nơi thưởng thức và mua Sá Sùng
4.1. Một số địa chỉ mua Sá Sùng
Dưới đây là một số địa chỉ mua sá sùng ngon ở Quảng Ninh mà bạn có thể tham khảo:
– Chợ Hạ Long 1, thị trấn Vạn Xuân, huyện Bạch Đằng, tỉnh Quảng Ninh
– Tổ 1, khu 6, phường Yết Kiêu, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
– Hải sản Vân Đồn 399: 399 đường Lý Anh Tông, thị trấn Cái Rồng, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh
4.2. Kinh nghiệm mua Sá Sùng khô làm quà cho người thân
Bạn nên chọn những con có thân mình dày dạn, màu trắng ngà và kích thước đều tăm tắp. Phần ruột của sá sùng cần được làm sạch kỹ lưỡng, không còn chút cát nào bám víu. Đặc biệt, khi bạn đưa con sá sùng lên gần mũi, sẽ ngửi thấy mùi thơm đặc trưng, nhẹ nhàng như hương thuốc bắc phơi khô, thật quyến rũ.
Tuy nhiên, có những điều bạn cần tránh xa khi mua Sá Sùng. Những con sá sùng khô có màu vàng xỉn xấu xí sẽ không phải là lựa chọn tốt; chúng có thể đã để lâu ngày hoặc thậm chí bị mốc, rất dễ gây hại cho sức khỏe. Ngoài ra, tại nhiều chợ hải sản, bạn có thể dễ dàng tìm thấy những con sá sùng sấy khô, màu trắng ngà hấp dẫn. Tuy nhiên, đừng để vẻ bề ngoài đánh lừa bạn nhé! Những con sá sùng có mình dẹt này thường kém chất lượng, hương vị thì nhạt nhòa, không thể so sánh với những con sá sùng tròn trịa, đầy đặn và tươi ngon.
Sá sùng không chỉ là một loại hải sản độc đáo mà còn là một biểu tượng của sự hòa quyện giữa thiên nhiên và ẩm thực. Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn sẽ có thêm những trải nghiệm thú vị và khám phá thêm nhiều cách chế biến độc đáo từ loại hải sản đặc biệt này, để mỗi bữa ăn đều trở nên đáng nhớ hơn.
